Topuk dikeni (epin kalkanei), topuk kemiği üzerinde sonradan oluşan Kemiksi küçük bir çıkıntıdır.Ayak kemiğinin sürekli zorlanması sonucu topuk kemiğinde  toplanan kalsiyum birikintilerinden meydana gelir.

Kemik çıkıntısı ile ilgili olmayan ve ayak kemerindeki dokunun iltihaplanması anlamına gelen “plantar fasiit” de genel olarak topuk dikeni olarak adlandırılır. Ayak kemeri dokusunun iltihaplanmasına da topuk dikeni denmesinin nedeni bu iltihabın (tedavi edilmezse) bir süre sonra bazı hastalarda sözünü ettiğimiz kemiksi çıkıntının oluşmasına yol açmasıdır.

Ancak topuk dikeni mutlaka iltihaplanmaya bağlı olarak görülmez. Bazı artrit çeşitlerinin de topuk dikenine yol açtığı ve üstelik ağrı yapmadığı bilinmektedir. Topuk dikeni oluşumu, plantar fasiit nedeniyle ayak ağrıları çeken hastalarda yaygın olarak görülür. Orta yaşlı kadın ve erkeklerde sık rastlanan bu durum, hemen her yaş grubunu etkileyebilir. Pek çok kaynakta, kadınların topuk dikeninden daha çok şikayetçi olduğu belirtilmiştir.

opuk dikeni, ayak kas ve bağlarının zorlanması ve topuk kemiğini saran zarın aşınması sonucu ortaya çıkar.

Topuk dikenine özellikle, koşma ve sıçrama aktivitelerine büyük zaman ayıran sporcularda sık rastlanır.

Topuk dikeni koşarken veya yürürken ağrı yapabilir. İltihap, kemiksi çıkıntı oluşacak kadar ilerlemişse, topuktaki ağrının nedeni genellikle bu çıkıntı değil ama bu çıkıntının zarar verdiği yumuşak doku zedelenmesidir. Pek çok kişi topuk dikeni ağrısını tarif ederken, özellikle de sabah uyandıklarında ayağa kalkar kalmaz topuklarına iğne batmış ya da bıçak saplanmış gibi bir acı hissettiklerini söyler.

• Orta yaşlı olmak.
• Günün büyük bir kısmını tek ayak üzerinde geçirmek.
• Aşil tendon gerginliği.
• Uzun yürüyüşler yapmak.
• Ayak kemerinin çok yüksek ya da düz olması.
• Ayak kemerinin çökmesi.
• Topuk kemiğine, bağlara ve topuk yakınındaki sinirlere fazla baskı yapan yürüme bozuklukları.
• Özellikle sert zeminde koşma ve sıçrama hareketleri.
• Ayağa uymayan, küçük gelen ve ayak kemerini gerektiği gibi desteklemeyen ayakkabılar.
• Yaşlanmayla birlikte esnekliğini kaybeden ayak tabanı zarı ve topuktaki koruyucu yağ yastıkçığının incelmesi.
• Fazla kilolu ve obez olmak.
• Henüz kaslar hazır olmadığı halde, aniden yoğun bir fiziksel aktiviteye girişmek (özellikle sadece hafta sonu spor yapanlar)